Gek wordt ik er soms van. Loyaliteit is zo mooi maar ook zo lastig in ons gezinshuis. Hoe kun je samenleven met kinderen die niet in je gezinshuis willen zijn. Ze toch op een of andere manier zien en voelen dat dit goed is voor hen op dit moment. Maar onbewust zo beïnvloed worden door mensen waar ze wel een bloedband mee hebben. Dat ze onbewust in een spagaat terecht komen. Denk je dat het rustig is in het leven van een kind? Je de structuren hebt neergezet! Het kind het gewone leven aankan? Komt er weer een loyaliteitskwestie opduiken. En heb je weer een kind voor je dat alleen maar oppositioneel gedrag vertoont. Als je alleen al naar hem/haar kijkt een opmerking naar je hoofd krijgt geworpen en een conflict zo geboren is.
Wat is loyaliteit?
Op de website van taal zonder grenzen lees ik het volgende: Loyaliteit is volgens Nagy biologisch bepaald: vader, moeder en kind zijn met elkaar verbonden vanaf het prille begin. Tegelijk houdt loyaliteit dynamiek in: het speelt zich af tussen vader, moeder en kind in de context van drie of meer generaties (Michielsen, Mulligen, & Hermkens, 2008, p. 68). Het gaat daarbij over de balans tussen geven en ontvangen zodat er een gezonde verbinding kan ontstaan met beide ouders. Dat geven en ontvangen verschuift in de loop van de tijd: eerst ontvangt een kind alles van voeding tot liefde en aandacht. Doordat het kind gaat lachen en praten, gaat het kind ook teruggeven aan de ouder. Hoe betrouwbaarder de onderlinge relatie met beide ouders is, hoe beter men loyaal kan zijn aan zowel de een als aan de ander. Kinderen zijn namelijk per definitie loyaal aan beide ouders (Michielsen, Mulligen, & Hermkens, 2008, p.69).
Existentiële loyaliteit
Existentiële loyaliteit tussen ouders en kinderen wordt ook wel genoemd: zijns-loyaliteit. De existentiële band tussen ouders en kinderen is onverbreekbaar en bestaat al voor de geboorte. Het kind en de ouders zijn door de bloedband met elkaar verbonden of zij elkaar nu kennen of aardig vinden of niet.
Verworven loyaliteit.
Loyaliteit groeit doordat er tussen ouders en kinderen gegeven en ontvangen wordt. Je spreekt dan over verworven loyaliteit. Kinderen bouwen in andere relaties, zoals met pleegouders, ook verworven loyaliteit op. Pleegouders verdienen loyaliteit door aandacht en zorg te investeren. Men biedt veiligheid en bouwt een gezamenlijke geschiedenis op.
Soms is er sprake van verwaarlozing of het niet nemen van verantwoordelijkheden door de ouders. Dit heeft wel invloed op de verworven loyaliteit maar niet op de zijnsloyaliteit.
In ons gezinshuis.
In ons gezinshuis zien wij dat kinderen in een loyaliteitsconflict zitten. De balans tussen de zijns-loyaliteit en de verworven loyaliteit komt in botsing met elkaar. Vooral als de ouders niet hebben geaccepteerd dat hun kinderen ergens anders worden opgevoed. Dit uit zich in gedrag dat oppositioneel is naar de gezinshuisouders. En dat kost heel veel energie en geduld en rust om hier mee om te gaan. Ook als gezinshuisouders is het accepteren dat het zijns loyaliteit er is en dat je hier niet om heen kunt. Want hoe ga je ermee om als de ouders zo anders zijn? Hoe blijf je uit het conflict met het kind om een actie van hun ouders. Je gunt het kind in zijn situatie zijn eigen ouders. Dat de ouders, ouders kunnen zijn maar accepteren dat hun kind in een gezinshuis woont. Dat gezinshuisouders en ouders zo met elkaar om kunnen gaan dat er overleg is en onderling vertrouwen.
Wat doen we in onze situatie?
Helaas is dit wederzijdse vertrouwen er niet altijd. Hoe ga je er dan mee om? Als gezinshuisouders weten wij van loyaliteit. Wij weten dat wij niet de ouders zijn. We willen dat de ouders een belangrijke rol in het leven van het kind spelen. Als gezinshuisouders zoeken we de verbinding waar het mogelijk is met de ouders en andere familieleden van het kind. We spreken positief over de ouders. We leren het kind om te gaan met het gedrag en verschillen in de opvoeding in het gezinshuis en wat ze zien bij hun ouders. Geven ruimte voor het verdriet omdat ze niet bij hun ouders mogen wonen en benoemen dit.
Ook hebben wij als gezinshuisouders te dealen met de verrassingen en ongecontroleerd gedrag van de ouders of familie van het kind. Het loyaliteitsconflict is soms heftig.
En dat is de stress van het gezinshuisleven.
Zie voor meer info: BIJ ONS Loyaliteit bij pleegkinderen.
Meer informatie over het prentenboek: Je hoeft niet te kiezen