Soms kan ik de schaamte nog oproepen van de fouten die ik in het verleden heb gemaakt. Ik voel het weer als ik eraan denk. De straf heb ik al lang gehad maar de schaamte voel ik nog! En dat kan soms zo erg zijn dat ik me weer schaam als ik de mensen zie waarover het gaat. Soms na 30 jaar! Of je kreeg een opdracht maar je hebt het niet gedaan. En daardoor liet je mensen in de steek. Je kunt de gevoelens van schaamte nog voelen. En om uit die schaamte te komen kost soms heel veel. Jarenlang kun je er last van hebben en het kan zo weer de kop op steken. Traumatisch bijna.
Ik heb gemerkt dat schuld veel minder diep gaat dan schaamte. Heel vaak als je iets fout doet en het heeft een consequentie dan is dat zo. Je vereffent je schuld en je baalt er nog wat van maar je bent het ook weer vergeten. Schaamte gaat dieper en kan soms jarenlang in je binnenste knagen.
Zo weet ik nog van een keer dat ik met een groep jongens aan het sporten was. Het is meer dan 20 jaar geleden! Ik kon goed opschieten met de sportinstructeur. Ik ging voor in de strijd en het sporten ging lekker. Maar de terugweg naar ons huis liepen we over een ander sportveld. En daar stond een trampoline die gebruikt werd voor een bal spel. Ik kon het niet laten om even op deze trampoline te springen. Terwijl ik wist dat deze niet gemaakt is om erop te springen maar een bal tegen aan te gooien. De trampoline ging om en de sportinstructeur kwam er aangehold. Ik weet nog wat hij zei: “André, dit had ik niet van je verwacht!”.
Ik kon wel door de grond zakken. De straf was dat ik hem moest betalen als hij kapot was. Maar gelukkig viel dit mee en we konden hem weer overeind zetten. Maar zijn woorden raakten mij omdat ik hem niet had willen teleurstellen! Jarenlang heb ik me hier voor geschaamd en ik vergeet het voorval niet meer.
Schaamte is iets wat er eigenlijk niet mag zijn. Het iets waarvoor je je schaamt mag niet zichtbaar zijn. In het geval van de trampoline wilde ik niet laten zien en weten dat ik die sprong had gemaakt. En ik voelde de afwijzing en betrok het op mijzelf!
Wat zijn de consequentie van schaamte:
– wegdrukken van de situatie waarvoor je je schaamt en het jezelf kwalijk blijven nemen dat dit is gebeurd
– jezelf de schuld geven en negatief over jezelf denken en spreken
– afgewezen voelen en dat blijft knagen aan je eigen waarde.
Wat helpt om over schaamte gevoelens heen te komen?
1.Durf jezelf te vergeven voor datgene waarvoor je schaamt. Het is gebeurd en ja het was stom maar ik vergeef mezelf daarvoor. Vergeving brengt ruimte.
2. Accepteer wie je bent. Het gedrag is misschien fout maar je bent als persoon niet fout. Praat jezelf niet een negatief zelfbeeld aan. Want schaamte haalt je naar beneden.
3. Pak je angst voor afwijzing aan. Praat waarvoor je je schaamt. Brengt het in het ligt en daardoor krijgt het een hele andere gevoelswaarde. Om er met iemand over te praten kan er nieuw licht over de situatie schijnen.
In het gezinshuis
Ook in ons gezinshuis zie ik schaamte bij de kinderen. Schaamte wat hen is overkomen. Maar ook de combinatie van schuld en schaamte. “Het is mijn schuld dat ik nu niet meer bij mama woon!”, en meteen erachter aan “ik ben ook stom”. De consequentie van schaamte wordt meteen genoemd. Maar ook de schaamte voor hun ouders en omgeving dat zij niet voor hen kunnen zorgen. Schaamte dat ze niet meer thuis wonen. En schaamte voor het steeds opstapelende gedrag en niet voor hun gevoel aan de voorwaarden kunnen voldoen die de omgeving van hun eist.
Wat kunnen wij doen?
Breng de schuldvraag in kaart.
Vaak hebben kinderen een onterechte gedachte over hun schuld. Ze geloven dat zij de schuld ergens van zijn. Terwijl dit niet zo is. En ook al zou het nog zo zijn, dan moeten ze weten dat een kind nooit verantwoordelijk is voor het gedrag van volwassen of andere personen!
We hebben heel vaak gemerkt dat kinderen hele bijzondere denkkronkels in hun hoofd hebben zitten. Gedachten die zo bijzonder zijn en je mag ontkrachten en recht zetten.
Helaas is de praktijk ook zo hard dat we merken dat we dit heel vaak moeten herhalen want eenmaal een negatieve gedachte kan lang blijven zitten ook al praat je er veel over.
Praat over schuld en schaamte.
Benoem,benoem,benoem ook de gevolgen van schuld. De reactie van schaamte is zichtbaar bij de kinderen. En benoem het als je het ziet. “Ik zie dat je je schaamt voor de situatie!”, Kan ik je helpen? Of “ik weet dat je de situatie waar we nu heen gaan niet fijn vindt.” “hoe kan ik je helpen om er toch door heen te komen!”.
Spiegel verhalen voorlezen, voorlezen van waar gebeurde verhalen of zelf verhalen bedenken.
Lees een boek over kinderen die hetzelfde hebben meegemaakt. En benoem wat dit voor dit kind zou hebben kunnen betekenen! Dit praat veel makkelijker voor de kinderen. Ze hoeven niet over hun eigen leven te praten maar de adviezen en tips komen heel goed binnen. En ze kunnen het omzetten naar hun eigen situatie.
Zie ook mijn blog over: Hoe gebruik je helende verhalen in je gezin.
Gezinshuisouders en schaamte.
Ik merk als gezinshuisvader dat ik ook makkelijk in de hoek van schaamte zit. Je hebt een keuze gemaakt om voor kinderen in de knel te zorgen. Ze wonen bij je in huis en zijn onderdeel van je leven. En toch blijft er soms wat schuren. Want gezinshuiskinderen hebben hun eigen netwerk en familie en gewoonte. En dat hebben wij als ‘eigen’gezin, ook. Soms gaan we met ons eigen gezin op vakantie en gaan de gezinshuiskinderen naar hun eigen ouders of netwerk. Onze eigen gezinscultuur is om lang voordat de vakantie begint hierover te praten en de voorpret is al groot. Plannen maken en spullen aanschaffen voor de vakantie. Maar nu we andere kinderen in huis hebben ,die niet mee gaan, om wat voor reden dan ook, schaam ik me soms voor mijn eigen vakantie. Pas ik mijn gezinscultuur aan en mag de vakantie er eigenlijk niet zijn! Om maar te voorkomen dat er scheefgroei is, of dat je andere kinderen te kort doet, omdat ze niet mee kunnen. Als de vakantie afgelopen is is het lastig om over de vakantie nog lang na te genieten. Wat we allemaal hebben meegemaakt. Ik voel schaamte en ik moet hier voor mijzelf een standpunt in nemen. Voor mijzelf heb ik besloten dat ik de schaamte voor deze vakantie aan ga pakken. De verschillen zijn er en de pijn dat ze niet allemaal mee kunnen zal er altijd blijven. Maar het genieten voor en na de vakantie mag er ook zijn.
Daarom het volgende besluit:
Ik ga vakantie foto’s uitprinten van alle kinderen en ga een collage maken om aan de muur te hangen. Niet alleen van mijn vakantie maar ook van de gezinshuiskinderen. Zodat we samen kunnen praten en nagenieten van de verschillende vakantie invullingen.
Maar er zijn vele mogelijkheden om in de schaamte te vervallen. Denk alleen maar aan de verschillen in: Telefoons: de ene krijgt een i-phone van moeder terwijl de ander zelf moet werken voor zijn telefoon. Of de ene krijgt een nieuwe fiets terwijl voor de ander net genoeg geld is voor een 2de hands fiets. Kleding; De ene krijgt extra kleding en de ander niet. Zakgeld: De ene heeft een netwerk wat de kinderen van alles toestopt terwijl de ander het met zijn gewone zakgeld moet doen. En dit gaat nog alleen over tastbare dingen. En ik kan nog wel even zo door gaan. Het is voor ons als gezinshuisouders dus van wezenlijk belang om uit de schaamte gevoelens te komen en te blijven.
Ik hoor graag hoe jullie hiermee omgaan!
Misschien ook leuk om te lezen!
|
|
 |
