In je brein zit een belletje genaamd de amygdala. Het gaat af wanneer er iets gebeurt. Het is superhandig omdat het je waarschuwt voor gevaar of een potentieel gevaarlijke situatie. Het denkt er niet over na, maar het laat je lichaam in actie komen als er iets ernstigs staat te gebeuren.
“Bijvoorbeeld, tijdens de vakantie zijn we aan het bergbeklimmen en staat een van mijn kinderen rustig naar beneden te kijken bij de rand van een afgrond. Op dat moment gaat het belletje bij mij af omdat ik het te gevaarlijk vind.
Of stel je voor, iemand wil de weg oversteken zonder goed uit te kijken en er komt een auto aan. Ik kan die persoon nog net tegenhouden, terwijl de stress door mijn lichaam giert.”
Gelukkig hoefde ik in deze twee voorbeelden niet na te denken. Mijn lichaam reageert automatisch, en dat is heel fijn. Stel je voor dat ik eerst zou moeten nadenken over mogelijke gevolgen, voor- en nadelen van mijn actie zou moeten afwegen, en pas daarna zou reageren. Dat zou niet handig zijn geweest, en ik zou waarschijnlijk te laat zijn gekomen.
Als het belletje afgaat, hebben we de keuze om te vechten, vluchten of bevriezen, en daar ontkomen we niet aan. Dit gebeurt ook wanneer je voor de klas staat. Een van je leerlingen doet niet precies wat je zegt, daagt je uit en gaat door totdat je moet ingrijpen. Ze houden andere kinderen af van hun werk en blijven doorgaan met gedrag dat niet handig is, wat je enorm irriteert.
Als leerkracht is het belangrijk om dit belletje te herkennen en ermee aan de slag te gaan. Gedrag roept iets ongemakkelijks bij ons op. Ons lichaam reageert en we staan meteen in de actie om er iets aan te doen.
Neem zelf de controle over je belletje en leer ermee te spelen. Ik merk dat ik vaak direct wil reageren zonder eerst even afstand te nemen van de situatie en er rustig naar te kijken.
Ik laat me te snel irriteren, terwijl het eigenlijk gaat om gedrag dat gewoon lastig is. Ik probeer steeds vaker even af te wachten, te observeren, te voelen wat er in mijn eigen lichaam gebeurt, het belletje rustiger te laten worden, en dan pas te reageren. Soms loop ik er gewoon naartoe en ga naast de leerling zitten, geef een knipoog of leg een papiertje op hun tafel met daarop een positief woord.
Natuurlijk zijn er situaties waarin je direct moet reageren, maar ik merk dat die minder vaak voorkomen. Het lijkt erop dat die situaties vaak vaker voorkomen als ik mijn eigen belletje niet kan sturen en kalmeren.
En onthoud, het gaat stapje voor stapje! Hieronder staat de theorie van Maslow over de vier stappen van leren. Wees een beetje genadig voor jezelf en neem er de tijd voor.
In 1954 bedacht Maslow de vier stappen waarin mensen iets leren. Eerst weet je niet dat je iets niet kunt (onbewust onbekwaam), dan realiseer je je dat je iets niet kunt (bewust onbekwaam), daarna leer je het bewust (bewust bekwaam) en uiteindelijk kun je het zonder erover na te denken (onbewust bekwaam).
Als je probeert om bewust stressregulatie toe te passen, doe je dat in het begin vooral met je verstand en niet zozeer met je gevoel. Daardoor kan het in deze fase een beetje onnatuurlijk voelen. Dat is niet erg; blijf volhouden. Het betekent dat je in de derde fase zit, waarin je bewust bekwaam wordt.
Onbewust onbekwaam: Nooit van gehoord
Bewust onbekwaam: Ik weet dat het afgaat, ik wil er even bij stilstaan voordat ik reageer.
Bewust bekwaam: Het gaat af, ik sta erbij stil, ik reageer hoe ik dat van te voren heb bedacht. Lukt nog niet altijd.
Onbewust bekwaam: Mijn stress reguleren daar denk ik meestal niet meer bij na, het gaat mij prima af.
Waar sta jij op de ladder van Maslow als het om je belletje gaat?
